Ile czasu człowiek może przeżyć w kosmosie?

Ludzkość nieustannie dąży do eksploracji przestrzeni kosmicznej, czego dowodem jest udział niemal 700 osób w lotach kosmicznych do tej pory. Jednak pytanie, jak długo człowiek może przetrwać w warunkach mikrograwitacji, pozostaje otwarte.

W 2024 roku rosyjscy kosmonauci ustanowili rekord najdłuższego pobytu na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS), spędzając tam 374 dni. Rekord ten pokazuje, że długotrwałe przebywanie w przestrzeni kosmicznej jest możliwe, choć wiąże się z poważnymi wyzwaniami zdrowotnymi. Mikrograwitacja powoduje utratę masy kostnej, zanik mięśni, obniżenie funkcji serca, problemy ze wzrokiem, dezorientację i wiele innych problemów.

Misje na Marsa i dalsze wyzwania

Misja załogowa na Marsa, która według NASA mogłaby potrwać około trzech lat, stawia przed naukowcami kluczowe pytania: jak zapobiegać poważnym skutkom długotrwałego pobytu w kosmosie? Badania prowadzone przez NASA i inne agencje kosmiczne sugerują, że misje takie wiązałyby się z podwyższonym ryzykiem chorób nowotworowych, sercowo-naczyniowych i neurodegeneracyjnych, głównie z powodu ekspozycji na promieniowanie kosmiczne.

Ekspert z Uniwersytetu Stanforda, Eneko Axpe, zwraca uwagę, że na misji marsjańskiej wszyscy astronauci byliby narażeni na osteopenię (zmniejszoną gęstość kości), a jedna trzecia mogłaby rozwinąć osteoporozę. Dodatkowo promieniowanie galaktyczne zwiększałoby ryzyko raka o 5% na każde 1 Sv (sievert) dawki promieniowania, co jest znacznie wyższą ekspozycją niż na ISS.

Czy można wydłużyć czas pobytu w kosmosie?

Mark Shelhamer, były główny naukowiec NASA ds. badań nad człowiekiem, wskazuje, że czas przeżycia w kosmosie zależy od dostępnych środków zaradczych. Regularne ćwiczenia mogą opóźniać zanik mięśni i kości, jednak psychologiczne obciążenia, izolacja i brak kontaktu z Ziemią pozostają poważnymi wyzwaniami. Bez sztucznej grawitacji i odpowiednich osłon, misje dłuższe niż pięć lat mogą przekraczać możliwości ludzkiego organizmu.

Dlatego, chociaż technologie wspierające życie w kosmosie wciąż się rozwijają, obecne ograniczenia stawiają trzyletnią misję na Marsa jako górną granicę możliwości człowieka. Dalsze badania nad ochroną zdrowia astronautów i minimalizowaniem ryzyka są kluczowe dla realizacji przyszłych, bardziej ambitnych misji. Kosmos pozostaje zatem ostatecznym testem granic ludzkiej wytrzymałości.