Dzisiejsza edukacja wygląda diametralnie inaczej niż miało to miejsce jeszcze dekadę temu. Postęp technologiczny przyniósł nam multum nowych narzędzi oraz rozwiązań wspomagających naukę i przyswajanie wiedzy. Absolutnym gamechangerem na tym polu okazuje się być sztuczna inteligencja, a idealnym przykładem na to jest ChatGPT, czyli model językowy stworzony przez amerykański startup OpenAI.
Ten topowy chatbot oferuje swoim użytkownikom szeroki wachlarz funkcji, które mogą okazać się bardzo pomocne dla uczniów w procesie uczenia się, ale i również organizacji ich pracy na tym tle oraz rozwijaniu umiejętności krytycznego myślenia, którego niestety szkoły nie do końca uczą.
Klucz do sukcesu wykorzystania AI przez uczniów tkwi w odpowiednich promptach, czyli poleceniach/zapytaniach wysyłanych chatbotom. W tym artykule przyjrzymy się dziesięciu przykładom tego, jak uczniowie mogą wykorzystywać tę technologię w codziennej nauce. Wyjaśnimy także, jak stosować poprawnie prompty w praktyce.
Wyjaśnienie trudnych pojęć
Diabeł tkwi w szczegółach, tak więc często niezrozumienie jakiś podstawowych pojęć czy zjawisk może blokować nam dalszą drogę przyswajania nowej wiedzy. Weźmy za przykład sytuację, gdy podczas nauki biologii napotykamy termin “synteza” i bez jego znajomości nie możemy zgłębiać określonego rozdziału lub rozwiązywać powierzonych nam zadań.
W tym przypadku zastosowanie poniższego promptu pozwala uzyskać przystępne wyjaśnienie. Takie rozwiązanie jest szczególnie pomocne dla osób, które mają trudności ze zrozumieniem skomplikowanych definicji z podręczników.
Ten prompt brzmi: Wyjaśnij w prostych słowach, czym jest synteza. Chodzi o termin stosowany w biologii na poziomie pierwszej gimnazjum
Przykład odpowiedzi ChatGPT:
Synteza to proces łączenia mniejszych części w całość. W biologii, synteza odnosi się do tworzenia złożonych cząsteczek z prostszych. Na przykład, kiedy nasz organizm łączy małe cząsteczki, takie jak aminokwasy, żeby stworzyć białka, mówimy, że przeprowadza syntezę białek. To trochę jak budowanie domu z klocków LEGO – mamy pojedyncze klocki (aminokwasy), które łączymy, aby zbudować coś większego (białko).
Tworzenie planu nauki
Pisząc to jako były student, trzeba przyznać, że próba wykucia na pamięć całego semestru w jedną noc nie kojarzy się z niczym przyjemnym. Jest to bardziej bardzo stresogenny czynnik, który jedynie mąci nasze skupienie w trakcie przyswajania danego materiału. Nie wszyscy uczniowie i studenci potrafią sobie zorganizować plan dotyczący przygotowania się do konkretnego egzaminu. Na szczęście i tutaj przychodzi nam z pomocą ChatGPT, który w prosty sposób nam takowy plan dostarczy.
Prompt, którego użyjemy w tym celu to: „Pomóż mi stworzyć plan nauki do egzaminu z arytmetyki, który będę pisał równo za miesiąc.”
Przykład odpowiedzi ChatGPT:
Aby przygotować się do egzaminu z matematyki w ciągu miesiąca, proponuję następujący plan:
- Tydzień 1: Powtórka algebry i równań kwadratowych (poniedziałek-środa), geometria (czwartek-sobota).
- Tydzień 2: Funkcje trygonometryczne (poniedziałek-środa), rachunek różniczkowy (czwartek-sobota).
- Tydzień 3: Statystyka (poniedziałek-środa), kombinatoryka (czwartek-sobota).
- Tydzień 4: Powtórka całości materiału, rozwiązywanie przykładowych testów (poniedziałek-sobota).
Generowanie pytań do powtórek
Spisywanie samodzielnie pytań mających na celu powtórzenie oraz utrwalanie danego materiału jest dość żmudnym i czasochłonnym procesem. Bądźmy też ze sobą szczerzy, komu by się chciało to robić? Na szczęście teraz sprawa ta jest o wiele bardziej ułatwiona, bowiem ChatGPT może nam wygenerować różnorodne pytania, które pomogą sprawdzić naszą wiedzę i lepiej przygotować się do egzaminu.
Prompt: Przygotuj dla mnie zestaw pytań powtórkowych z biologii na poziomie pierwszej klasy liceum
A oto przykład odpowiedzi wygenerowanej przez ChatGPT:
Oto kilka pytań z biologii na poziomie średniozaawansowanym:
- Opisz proces fotosyntezy i jego znaczenie dla roślin.
- Wymień różnice między komórką roślinną a zwierzęcą.
- Jakie są główne etapy cyklu komórkowego?
- Wyjaśnij, czym jest mutacja genetyczna i jakie mogą być jej skutki.
Pomoc w pisaniu wypracowań
Podczas gdy dla pewnej grupy uczniów przedmioty ścisłe, na czele oczywiście z matematyką, potrafią przyprawić o ból głowy, tak samo istnieje spory odsetek uczniów, dla których zmorą od zawsze było pisanie dłuższych treści. I nie chodzi w tym przypadku o bolący nadgarstek od trzymania długopisu, tylko o brak pomysłu na ubranie czegoś w słowa, ułożeniu konceptu naszego eseju i zebraniu w jedną całość naszych myśli oraz kluczowych informacji na dany temat.
W tym również może nas wyręczyć chatbot od OpenAI. ChatGPT może nas inspirować generując przykładowo wstęp do takiego referatu, wskazując główną myśl oraz jego cel. Trzeba po prostu przekazać sztucznej inteligencji w odpowiednich słowach, co jest tematem naszego wypracowania, jakie przesłanie ma iść za zawartą w nim treści oraz jakie są kluczowe punkty do omówienia.
Prompt: Pomóż mi napisać wypracowanie na temat „Znaczenie wolności w literaturze romantycznej” w stylu akademickim. Napisz krótki wstęp, który będzie stanowić wprowadzenie do tematu.
Przykład odpowiedzi ChatGPT:
Romantyzm, jako epoka literacka, odcisnął trwałe piętno na kulturze i literaturze europejskiej XIX wieku. Jednym z kluczowych motywów tej epoki była wolność, pojmowana na różnych płaszczyznach – od wolności jednostki, poprzez wolność narodu, aż po swobodę artystycznej ekspresji. W literaturze romantycznej wolność była zarówno ideałem, do którego dążyli bohaterowie, jak i wyzwaniem, z którym musieli się zmierzyć. Przez pryzmat literackich dzieł takich twórców jak Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, czy George Gordon Byron, można dostrzec, jak głęboko zakorzeniona była idea wolności w romantycznym światopoglądzie. Niniejsze wypracowanie ma na celu zbadanie znaczenia wolności w literaturze romantycznej, analizując zarówno jej różnorodne przejawy, jak i sposoby, w jakie romantyczni twórcy wyrażali tę fundamentalną wartość.
Rozwiązywanie zadań matematycznych
W matematyce nie ma zbytnio dróg na skróty, jeśli mówimy o zadaniach na poziomie szkolnym w szkołach podstawowych i liceach. Nie znając pewnych schematów, wzorów oraz twierdzeń, rozwiązywanie ich może być trudne. Zwłaszcza, gdy nie ma się pewności co do poszczególnych kroków. Na szczęście ChatGPT może przeprowadzić takiego ucznia przez cały proces rozwiązania zadania, dzięki czemu od razu odbiorca (czyli uczeń) uczy się danej metodologii i nabywa doświadczenia, dzięki któremu nie będzie w przyszłości popełniał błędów.
Prompt: Pokaż krok po kroku, jak rozwiązać to zadanie matematyczne: x^2 – 5x + 6 = 0. Ile wynosi X oraz jakiego równania należy użyć, aby to wyliczyć.
Przykład odpowiedzi udzielonej przez ChatGPT:
Oto jak rozwiązać równanie kwadratowe x^2 – 5x + 6 = 0:
- Zidentyfikuj współczynniki: a = 1, b = -5, c = 6.
- Oblicz deltę: Δ = b^2 – 4ac = (-5)^2 – 4(1)(6) = 25 – 24 = 1.
- Oblicz pierwiastki równania: x1 = (-b + √Δ) / 2a, x2 = (-b – √Δ) / 2a.
- Podstaw do wzorów: x1 = (5 + 1) / 2 = 3, x2 = (5 – 1) / 2 = 2.
- Odpowiedź: x = 3 lub x = 2.”
Tworzenie notatek
Notatki z danego rozdziału nieraz okazują się materiałami dydaktycznymi na wagę złota, bowiem nie musimy dzięki nim wkuwać całego rozdziału poświęconego danej tematyce, ale czerpać najważniejsze informacje. ChatGPT doskonale analizuje dostarczone mu materiały źródłowe, na podstawie których dokonuje selekcji najbardziej kluczowych informacji, których znajomość jest obowiązkowa do zaliczenia egzaminu.
Tak więc polecamy tutaj następujący Prompt: Stwórz skrócone notatki na temat [Wojna Trzydziestoletnia].Potrzebuję informacji na temat okresu jej trwania, genezy konfliktu, co było jego główną osią, jakie były kluczowe wydarzenia oraz ich następstwa.
Przykład odpowiedzi ChatGPT:
Oto skrócone notatki na temat “Wojna Trzydziestoletnia”;
- Trwała od 1618 do 1648 roku.
- Przyczyny: konflikty religijne (katolicy vs. protestanci), rywalizacja polityczna.
- Główne wydarzenia: Defenestracja praska (1618), Bitwa na Białej Górze (1620), Pokój westfalski (1648).
- Skutki: Zmiany granic w Europie, osłabienie Świętego Cesarstwa Rzymskiego, wzrost znaczenia Francji.”
Wybór literatury i materiałów źródłowych
To rozwiązanie jest zdecydowanie przydatne studentom piszącym prace zaliczeniowe z danego przedmiotu lub dyplomową. Na tym etapie edukacji wymagane jest szczegółowe opisywanie bibliografii, na której bazowaliśmy. Dzięki AI bardzo łatwo możemy rozpocząć cały proces zbierania takich materiałów źródłowych do naszego eseju czy np. pracy licencjackiej.
Prompt: Podaj mi listę książek i artykułów na temat “Sztuczna inteligencja w edukacji”.
Przykład odpowiedzi ChatGPT:
„Oto lista książek i artykułów na temat „Sztuczna inteligencja w edukacji”:
- „Artificial Intelligence in Education” – Wayne Holmes, Maya Bialik, Charles Fadel.
- „The Fourth Education Revolution” – Anthony Seldon.
- Artykuł: „Artificial Intelligence in Education: Promises and Implications for Teaching and Learning” – Journal of Educational Technology.
- Artykuł: „Personalized Learning: The Role of AI in Tailoring Education to Individual Needs” – Computers & Education.”
Tworzenie pytań badawczych
Pytania badawcze są nieodłącznym elementem każdego projektu, który ma na celu zgłębienie danego zagadnienia. ChatGPT jest w stanie pomóc nam w tworzeniu precyzyjnych oraz kluczowych pytań, które będą prowadzić do głębszego zrozumienia tematu i skutecznego przeprowadzenia analiz.
Prompt: Pomóż mi stworzyć pytania badawcze na temat “Wpływ mediów społecznościowych na zdrowie psychiczne młodzieży”.
Przykład odpowiedzi ChatGPT:
Oto kilka pytań badawczych na temat „Wpływ mediów społecznościowych na zdrowie psychiczne młodzieży”:
- Jakie są najczęstsze negatywne skutki korzystania z mediów społecznościowych wśród młodzieży?
- W jaki sposób czas spędzony w mediach społecznościowych wpływa na poziom samooceny młodzieży?
- Czy istnieje związek między korzystaniem z mediów społecznościowych a występowaniem zaburzeń lękowych i depresji u młodzieży?
- Jakie strategie mogą być skuteczne w minimalizowaniu negatywnego wpływu mediów społecznościowych na zdrowie psychiczne młodzieży?”
Tworzenie konspektu do prezentacji
Napisanie konspektu naszej prezentacji to nieco inna para kaloszy niż samo jej stworzenie. Tutaj potrzebne są już czasem umiejętności logistyczne planowania, tak więc ułożenie takiego planuj może być dla niektórych trudne. Zwłaszcza gdy sam konspekt ma mieć już na samym starcie pełnić zadanie wzbudzenia zainteresowania danym projektem. W tym przypadku ChatGPT może pomóc w zbudowaniu struktury prezentacji, dostarczeniu kluczowych punktów oraz sformułowaniu wypowiedzi, które przyciągną uwagę odbiorców.
Prompt: Przygotuj skrypt do prezentacji na następujący temat: “Zmiany klimatyczne i ich wpływ na środowisko”. Prezentacja ta powstanie na potrzeby zaliczenia egzaminu z geografii w drugiej klasie liceum.
Otrzymujemy następującą odpowiedź od ChatGPT:
Oto przykładowy skrypt do prezentacji na temat “Zmiany klimatyczne i ich wpływ na środowisko”.
- Wstęp:
- Definicja zmian klimatycznych.
- Krótkie wprowadzenie do problemu.
- Przyczyny zmian klimatycznych:
- Emisja gazów cieplarnianych.
- Deforestacja.
- Zmiany w użytkowaniu gruntów.
- Skutki zmian klimatycznych:
- Wzrost temperatury globalnej.
- Topnienie lodowców.
- Wzrost poziomu mórz.
- Ekstremalne zjawiska pogodowe.
- Działania na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatycznym:
- Ograniczenie emisji CO2.
- Promowanie odnawialnych źródeł energii.
- Zalesianie i ochrona lasów.
- Zakończenie:
- Podsumowanie kluczowych punktów.
- Wezwanie do działania.”
Symulacja rozmów
Kolejna sytuacja, której żaden uczeń nie nigdy nie uniknął na etapie swojej edukacji, to werbalna dyskusja z nauczycielem bądź egzaminatorem. Dla tych bardziej introwertycznych przypadków osób ta czynność może wzbudzać silny stres i niepewność.
No właśnie, jak się możemy przygotować na tego typu konfrontację? ChatGPT może z nami przeprowadzić swego rodzaju symulację, która pomoże nam w przygotowaniu się do ustnego zaliczenia egzaminów, ale i różnych debat oraz dyskusji.
Prompt: Przygotuj symulację rozmowy na temat “Korzyści i wady edukacji zdalnej” między uczniem, a nauczycielem.
Przykład odpowiedzi ChatGPT:
Oto symulacja rozmowy na temat „Korzyści i wady edukacji zdalnej” między uczniem a nauczycielem:
- Uczeń: „Uważam, że edukacja zdalna jest wygodna, ponieważ mogę uczyć się z domu i mam więcej czasu na inne obowiązki.”
- Nauczyciel: „To prawda, ale edukacja zdalna ma też swoje wyzwania, takie jak brak bezpośredniego kontaktu z nauczycielem i kolegami, co może utrudniać naukę i rozwój społeczny.”
- Uczeń: „Zgadza się, jednak technologia umożliwia nam komunikację online, co częściowo rekompensuje brak bezpośrednich spotkań.”
- Nauczyciel: „Oczywiście, ale nie wszyscy uczniowie mają dostęp do odpowiednich narzędzi i stabilnego internetu, co może prowadzić do nierówności w edukacji.””
Najlepsze prompty ChatGPT dla ucznia – podsumowanie
Jak widać, sztuczna inteligencja jest w stanie znacznie usprawnić proces uczenia się na wielu płaszczyznach. ChatGPT to niezwykle wszechstronne narzędzie, które może znacząco ułatwić naukę i rozwój ucznia/studenta.Wykorzystanie tego systemu w edukacji pozwala na bardziej efektywne przyswajanie wiedzy i rozwijanie umiejętności, co może przyczynić się do lepszych wyników w nauce.
Polecam testować różne warianty na przykładzie tego chatbota, jednakże zawsze należy mieć na względzie jedną rzecz. Sztuczna inteligencja jest tylko maszyną, tak więc za każdym razem, gdy otrzymujemy od niego jakieś informacje, należy je dodatkowo zweryfikować przy użyciu innych źródeł co do ich merytorycznej poprawności.