Daniel GóreckiNaukowcy pracują nad stworzeniem świata w wirtualnej rzeczywistości, który ma pomóc osobom pokonać uzależnienie od kokainy poprzez wielokrotne wystawianie ich na kuszące scenariusze w bezpiecznym środowisku.
Projekt oparty jest na doświadczeniach użytkowników narkotyków i ma na celu stworzenie spersonalizowanych doświadczeń, takich jak bycie samemu w mieszkaniu czy na imprezie z przyjaciółmi. Użytkownicy będą mogli zanurzyć się w realistycznych sytuacjach, które wywołują chęć sięgnięcia po narkotyki, korzystając z gogli VR.
Badania wykazały, że „terapia ekspozycyjna na bodźce” może znacząco zmniejszyć pragnienia i nawroty u osób w trakcie leczenia uzależnienia od alkoholu, jednak podejście to nie zostało jeszcze w pełni przetestowane jako potencjalna metoda leczenia uzależnienia od kokainy. Paolo Deluca, główny badacz i profesor badań nad uzależnieniami na King’s College w Londynie, podkreśla, że wirtualny świat powinien pomóc użytkownikom przełamać związek między kuszącymi scenariuszami a używaniem przez nich kokainy oraz dać im czas na ćwiczenie strategii odmawiania narkotyków.
„Staraliśmy się lepiej zrozumieć scenariusze – bodźce i interakcje – które wywołują pragnienie u osób używających kokainy” – mówi Deluca.
Projekt ten jest jednym z jedenastu inicjatyw ogłoszonych w piątek w ramach rządowej inwestycji w wysokości 12 milionów funtów na rzecz redukcji zgonów związanych z przedawkowaniem narkotyków za pomocą wirtualnej rzeczywistości, sztucznej inteligencji i technologii noszonej. W całej Wielkiej Brytanii przedawkowania narkotyków pochłaniają prawie 5000 żyć rocznie. Kilka z nowych projektów będzie prowadzone w Szkocji, która ma najwyższy wskaźnik zgonów związanych z narkotykami w Europie.
Inny projekt wspierany przez program bada, czy urządzenie noszone na ciele, które komunikuje się z monitorem oddechu, może wykrywać, kiedy osoba przedawkowała. Jeśli urządzenie podejrzewa taki stan, powiadamia służby ratunkowe, które mają dostęp do antidotum, co ma zwiększać szansę na reakcje ratujące życie.
Jednym z najskuteczniejszych antidotów na przedawkowanie heroiny lub metadonu jest nalokson, ale leczenie to jest zazwyczaj dostępne tylko w formie zastrzyku lub sprayu do nosa i nie zawsze może być podane na czas. Aby uczynić lek bardziej dostępnym, zespół na King’s College bada także nalokson w postaci wafli, które mogą dostarczyć antidotum poprzez rozpuszczenie w ustach.
Minister nauki, Patrick Vallance, stwierdził: „Te innowacyjne projekty podkreślają moc współpracy w dostarczaniu ratujących życie terapii. Inwestując w te partnerstwa, stawiamy czoła uzależnieniu i zapewniamy, że nowoczesna nauka dotrze do tych, którzy tego najbardziej potrzebują”.
Projekty zostały ogłoszone w czasie, gdy badania sugerują, że leki na cukrzycę i odchudzanie, takie jak Wegovy, mogą stać się narzędziem zapobiegającym przedawkowaniom narkotyków. Naukowcy z Loyola University Chicago przeanalizowali dane zdrowotne ponad pół miliona dorosłych z historią nadużywania opioidów. Okazało się, że osoby z receptami na leki odchudzające były o 40% mniej narażone na przedawkowanie niż te bez recepty.
Podobne wyniki zaobserwowano w przypadku nadużywania alkoholu. Analiza danych zdrowotnych ponad 800 000 osób z historią problemów alkoholowych ujawniła, że przypadki nietrzeźwości były o 50% niższe u osób z receptami niż u tych bez.
Leki te wpływają na mezolimbiczny układ nagrody w mózgu, zmniejszając apetyt i wywołując uczucie satysfakcji po jedzeniu. Mogą jednak również oddziaływać na szlaki nagrody w mózgu, które odgrywają istotną rolę w nadużywaniu substancji.
Matt Field, profesor psychologii na Uniwersytecie w Sheffield, zauważył, że mogą one zmniejszyć hospitalizacje związane z nadużywaniem heroiny i alkoholu, ale nie jest jasne, czy pomagają w ograniczeniu częstotliwości używania tych substancji. „Mamy już takie rzeczy jak nalokson, które są przeznaczone do szybkiego leczenia przedawkowania heroiny i działają bardzo dobrze – mówi Field. – Najlepszym sposobem na uniknięcie 'nietrzeźwości’ jest unikanie spożywania dużych ilości alkoholu, a pytanie brzmi, czy Ozempic pomaga ludziom to zrobić”.
Arkadiusz Ogończyk